Vogels
Eén van mijn favoriete onderwerpen in de fotografie is toch wel de vogel. Vogels zijn onvoorspelbaar en een groot gedeelte van de uitdaging zit alleen al in de waarneming van de vogel. Volgens de Dutch Birding Association zijn er 500 vogelsoorten waargenomen in Nederland in 2010. Van het alom bekende roodborstje tot zeldzame dwaalgasten als een Steppearend. Genoeg te fotograferen dus, zou je zeggen.
Ik ben geen fervent vogelaar of ornitholoog. In deze blog neem ik je wel mee in mijn ervaringen als vogelfotograaf.
Fotograferen vanuit een kijkhut
Vogels zijn over het algemeen vrij schuwe dieren. Fotograferen vanuit een kijkhut of observatiehut heeft als grootste voordeel dat de vogel niet afgeschrikt wordt door jouw aanwezigheid in zijn habitat.
Observatiehutten vind je veelal in natuurgebieden. Ze bieden je als bezoeker een ongestoord kijkje in (een deel van) het natuurgebied. Als je de tijd neemt voor je bezoek kun je vaak aangenaam verrast worden door soorten die zich vlakbij de hut laten zien.
Deze anders zo schuwe Roerdomp liet zich van dichtbij zien vanuit een observatiehut in de Oostvaardersplassen.
Eén van mijn favoriete vogels, de ijsvogel. Tot een paar jaar geleden een regelmatig geziene gast voor de kijkhut in de Lepelaarplassen. Ook de ijsvogel is erg schuw en laat zich alleen goed fotograferen vanuit een observatiehut.
Een hut huren
Vrij toegankelijke hutten hebben ook een paar nadelen. Zo kan het er erg druk zijn waardoor je geen goed zicht hebt of er toch verstoring optreedt. En niet altijd is de hut of het gebied eromheen goed ingericht voor fotografie. Een huurhut biedt dan uitkomst.
Er zijn in Nederland een aantal kijkhutten die je kunt huren. Dit zijn hutten in gebieden waarbij de setting rondom de hut ideaal zijn gemaakt voor fotografie. Vaak richten ze zich op bepaalde soorten, zoals roofvogels. Ook de hut zelf is helemaal ingericht op fotografie zonder verstoring van de dieren. Ook hierbij is het belangrijk dat je de tijd neemt.
Huurhutten vind je onder andere bij djhutfotografie.
Buizerd vanuit de hut van DJ Hutfotografie. De setting is ingericht op roofvogels. De anders zo schuwe buizerd wordt door de opzet van de hut niet verstoord en laat zich daarom goed fotograferen voor de hut.
Een hut in het bos biedt een goede kijk op de vogels die in het bos leven. De grote bonte specht op deze foto verzameld voedsel voor zijn jongen. Zonder de verborgenheid in de hut had de specht zich niet zo laten fotograferen.
Vogels in het wild
Hutten bieden dus een hoop voordelen, maar gelukkig valt er ook buiten de hut genoeg te fotograferen. Belangrijkste stelregel daarbij is wel dat je zorgt voor zo min mogelijk verstoring. Vogelfotografie is bij uitstek iets wat je heel goed alleen kunt doen. Pas je kleding aan, want felle kleuren schrikken de dieren vaak af. Praten kun je beter niet doen, zet je telefoon op stil en maak vooral geen onverwachte bewegingen. Richt je camera dus langzaam op je onderwerp en ga niet meteen als een malle klikken. Vogels lokken met geluiden is veelal niet toegestaan in natuurgebieden, net als van het pad afgaan voor een betere foto.
Sta je toch met meerdere mensen te fotograferen? Gun dan je mede-fotograaf ook een mooi plaatje en zorg er dus voor dat je de vogel niet verstoord.
Een goede voorbereiding is belangrijk. Lees je in over de vogelsoorten die je wil fotograferen, let op het weerbericht en kijk van te voren of het gebied wel toegankelijk is. Maak wat proeffoto’s zodat je, zodra de vogel zich laat zien, niet nog moet zoeken naar de juiste instellingen.
En bedenk, soms is het gewoon mazzel hebben.
Baardmannetjes in de rietvelden van de Oostvaardersplassen. Ze zijn niet per se heel schuw maar vragen wel een hele voorzichtige benadering. Met de juiste voorbereidingen en een juiste benadering lukt het echter wel om ze goed voor de lens te krijgen.
Steenloper op de pier van IJmuiden. Door mezelf wat verdekt op te stellen tussen de basaltblokken kan ik de steenlopers goed benaderen en komen ze zelfs mijn richting op.
Vogelvlucht
Portretfoto’s van vogels zijn mooi, maar actiefoto’s vormen een extra uitdaging. Een vogel in vlucht fotograferen vergt veel meer van de fotograaf en de camera. Het licht en de belichtingsinstellingen van je camera zijn hierbij cruciaal. Bij veel licht is het gemakkelijker om met een korte sluitertijd te fotograferen en daarmee de vogel te ‘bevriezen’ in de lucht. Maar bewegingsonscherpte in de vleugels geven mooi weer dat de vogel inderdaad aan het vliegen is. Zorg ervoor dat je focus op het oog ligt, een hele belangrijke stelregel bij het fotograferen van mens en dier. Beweeg je camera mee met het dier in dezelfde snelheid als het dier zelf. Dit noemen we ‘panning’. Hierdoor blijft je onderwerp scherp.
Hoe langer de sluitertijd, hoe meer beweging je zult zien in de foto. Hoe korter de sluitertijd, hoe meer bevriezing je ziet in de foto. Een korte sluitertijd is lastiger bij slecht licht, zoals op een zwaar bewolkte of regenachtige dag. Zeker op een zonnige dag is het aan te raden de foto een stop over te belichten, omdat je vogel anders te donker uitvalt tegen de lucht.
Oefening baart kunst!
Biddende ijsvogel in de Lepelaarplassen. De focus ligt op het oog en er is duidelijk beweging te zien in de vleugels, waardoor de foto meer actie uitstraalt.
Voorbijvliegende rosse grutto op het strand van IJmuiden. Het was een lichte en zonnige dag en je ziet nagenoeg geen beweging in de vleugels.
Tot slot
Bij alle vormen van vogelfotografie geldt dat een goede voorbereiding belangrijk is. Ik zet de belangrijkste punten nog even op een rij:
- Verdiep je in het soort of de soorten die je wil waarnemen en fotograferen.
- Kijk of het gebied waar je heen wil wel toegankelijk is.
- Zorg voor niet-opvallende kleding en gedraag je rustig.
- Verdiep je ook in de regels van het betreffende gebied.
- Bekijk het weerbericht. Bij regen of harde wind zoeken veel vogels de beschutting op en is de kans van slagen veel minder groot.
- Maak proeffoto’s om je instellingen te bepalen voordat je overgaat tot het fotograferen van je daadwerkelijke onderwerp. Zo voorkom je teleurstellingen doordat je te laat bent.
- Een verrekijker kan handig zijn bij het observeren.
- Houd je aan de regels!
Op zoek naar een zeldzamere vogel? Op waarneming.nl voeren veel liefhebbers hun waarnemingen in en het kan dus een goede bron zijn om je locatie te bepalen voor de zoektocht naar jouw onderwerp. Deel dan vervolgens ook je eigen waarneming om andere liefhebbers weer te helpen.
De pestvogel, een prachtige vogel en zeldzame dwaalgast in Nederland. Hij vliegt naar broedgebieden en maakt daarbij in de winter gebruik van bessenstruiken. Dit groepje pestvogels vond ik in Bant.
De draaihals, nog zo’n zeldzame dwaalgast in Nederland. Deze zat een poosje op een fietspad in Swifterbant.
